30 Mayıs 2011 Pazartesi

Anne yada baba Ispinoz ve yavrularinin hikayesi/ Fringilla Coelebs



Benim hain kedim birkac hafta once agzinda bir kus ile eve geldi. Eve getiriyorki rahat rahat oynasin. Hemen agzindan aldim minik kusu neyse ki sadece soktaydi yaralanmamisti. Gosume yasladim biraz sakinlesir gibi olunca banyoya koydum. Cokda iyi durumda degildi biraz kendi haline birakip internette nasil bakabilecegime dair arastirma yaptim. Ancak ben onu bastankara yavrusu zannetmistim renklerine bakarak, yanilmisim o bir ispinoz yavrusuymus bunu daha sonra anlayacaktim. Tuyleri cikmis ucabilecek durumda olan yavrulari en iyisi dogaya salmak anneleri bulur onu diyordu bir kus kurtarma sitesi yada annesi gibi solucanlari ezip agzina pipetle vermek lazimmis. Ilk secenek daha cok isime geldi acikcasi zaten okula gidecektim kim bakardi ona. Ertesi sabah baktim biraktigim yerden baska tarafa ucmus banyoda ve verdigim keten tohumlarina dokunmamis tam isabet, bende bahceye cikarip saldim pirrrr diye uctu. Annesini bulduguna da inanmak istiyorum.

Sozkonusu hain kedi!



 Aradan sanirim iki hafta gecti bahcedeki masanin yanina sabahleyin kuslar geldi. Yukaridaki ispinoz kusu.


Aaa benim saldigim kusa benziyor o olmasin sakin derken bir baktim bir aile onlar..
 Anne aciktimmmm
 Al bakalim bir minik parca ekmecik





 Anne gitme kedi var buralarda!!!

Benim bastankara muamelesi yaptigim yavru kus ispinozmus megerse. Ispinoz erkeklerinin kafasi, ensesi arduaz mavisi olup kirmiziya calan karni olurmus. Disileri ise zeytin yesili ve kahverengi gri bu tanima gore yavru kus disi ondan eminim ama onu besleyen benim anne zannettigim babasi oluyor! bir turlu karar veremedim oyle ise fotoroman kahramani baba ile yavrusu olmali!

26 cm civarinda olan ispinoz kusu tohumlar, genc surgunler, bocek ve omurgasiz minik canlilar ile beslenir. Eger kisin yiyecek verip bahcede beslemek isterseniz aycekirdegi diger yagli tohumlar, ekmek kirintilari ve diger mutfak copleriyle cok mutlu olacaktir. Tum mevsimlerde bahcede gorebilirsiniz. Kuru otlar, yosunlarla yaptigi yuvasini cok iyi kamufle eder yuvanin onunu likenler, orumcek aglari kaplar. Yuvanin icine dogru bir dal sarkitarak girip cikar ve 4/5 arasi yumurta birakir yavrular buyuyene kadar aile eslik eder.

Erkek kuslar kisn bitiminde kendi bolgelerini ilan etmek icin sarkilar soylemey baslarmis. Birbirleriyle haberlesmek icin kulandiklari farkli sesler de var. Yavru kusun tsik tsik diye soylendigine sahidim. Sarkilari icin bu siteye basvurabilirsiniz.

Kaynaklar: 1-Les Oiseaux du jardin, Flammarion, Vincent Albouy
2-Tubitak,Populer bilim kitaplari serisi Doga Kus gozlem


23 Mayıs 2011 Pazartesi

Murver agaci/ sambucus nigra


Bu gorkemli baktikca icinizi acan cicekler Murver agaci'na ait. Ben bazi bloglarda surubu, receli hatta ciceklerinin kizartmasinin yapildigini gordum ama kendisini tanimiyordum. Yukaridaki fotograf arka bahce, orasi yabanilere emanet ayrica benim bitki laboratuarim. Bu agac murver agaciymis. Emin olmak icin bir sezon bekledim siyah mor arasi yemislerini gorunce emin oldum. Mor yemislerinde recel bu baharda da ciceklerinden surup yaptim. Surupta cicekleri gibi tatli bal kokulu. Dunya yok olacaksa yanima alacagim ucuncu bitki hem cicekleri hem meyvesi yeniyor:) ve sayisiz faydasi var.


 Turkce adi yorelere gore degisiyor. Tijen Inaltong'un kitabina gore Melesir, Mindirac, Patlak, Yalangoz, Kara murver, Mindar agaci, Patlangac, Patlanuc yada sisni dendigini ogreniyoruz. Fransizca adi Sureau, ingilizce Elderberry isimleriyle biliniyor. Cicekleri semsiye kurulu halinde dizili. 5 adet beyaz tac yapragi ile 5 adet sari petalden olusan minik cicekleri var. Yapraklari ovalarsaniz cok kotu kokuyor ancak cicekleri bal ve ihlamur arasi kendine ozgu cok hos bir kokuya sahip.Govdesi gri, acik yesil ve catlaklidir.  Boyu 2  ila 7 metre arasidir nadir olarak 10 mye cikabilir. Bu bilgiler onemli cunku ayni aileden Sambucus Ebulus   ile karistirilmasi kolaydir ki meyveleri bulanti ve kusmaya yol acar. 


 Avrupa ve Asya'nin dogal bitki ortusunde yer alir. Antik caglardan beri sifali bitki olarak kullanilmistir. Yunanli Hipokrate ve Galien'in favori bitkisidir. Cicek ve meyveleri uzun sure Avrupa'da icecek olarak tuketilmistir. Ilkbaharda cokca icilmesi onerilir ve bedeni temizledigine inanilir. Iceriginde cyanidine vardir. Flavonoid'ler ve C ile A vitamini acisindan zengindir. Fenolik asit, tanen icerir. Dieuritik ve laksatiftir. Yapraklari hemeroid ve yaniklarda kullanilir. Cicekleri terlemeye yol actigindan ozellikle grip, nezle, romatizma ve kronik bronsitte onerilir. Meyveleri romatizma ve odemlere karsi kuallanilir. Bazi kitaplarda Isa'nin asildigi agac olarak gosteriliyor ama ben Erguvan diye biliyorum neyse bu ozelligi pek sevimli degil ustunde durmayalim.


Kolaylikla celik ile cogalir. Kirda karsimiza siklikla cikar ve fauna icin vazgecilmez oneme sahiptir. Kocaman yapraklari ve delikli dallari ile ile bir cok kusa, bocege, ariya ev sahipligi yapar. Ciceklerini her turlu ari, sinek ve kelebekler ziyaret etmeyi sever. Sonbaharda meyveleri kuslar icin besin kaynagidir. Ozellikle kara tavuk, kizil gerdan didiklemeyi pek sever ise de 60 cesit kusun sevdigi meyveler grubundadir. Dogadan toplayacaginiz zaman kuslarin rizkini birakmayi unutmayiniz. Ekolojik tarimda kompostun curume hizini arttirmada kullanilir. Yapraklarindan yapilan karisim mildou ve bitki bitlerine karsi kullanilir ayrica her turlu kemirgeni ( fare, sican, tarla faresi vs) uzaklastirma ozelligi vardir. Bitki ozu yapmak icin  1 kg yapragi birkac gun 10 lt suda bekletin ve daha sonra bitkileri, topragi bu karisimla sulayin. Ciceklerini rahatlikla yiyebilirsiniz ancak yapraklari ve ham yesil meyveleri de zehirlidir. Olgunlasmis meyveleri cig yenirse kusmaya yol acar ancak pisirince bu etki kaybolur. Ciceklerinden de meyvelerinden de surup, recel, tart hatta kek yapabilirsiniz. Avrupa'da ahududu yada cilek yerine gidalara hem tadi hem rengi icin katiliyor. Meyve dolgulu biskuvi yada meyve sularinin etiketlerine bakarsaniz bizim kadim murveri goreceksiniz.Ciceklerini krep icin hazirlanan hamura batirip kizartip pudra sekeri ile yiyebilirsiniz.  harika surubu ve romantik sirkesi icin Rustic, Kedili mufaklar, benim blogum, Ekmekci Kiz'i I ve II tiklayabilirsiniz.




Kaynaklar: 1-Tijen Inaltong, Meyve Agacindan Hikayeler
2-L'herbier Toxique, Bernard Bertrand
3-http://www.univers-nature.com/dossiers/sureau-noir.html

16 Mayıs 2011 Pazartesi

Salya yada kopuk bocegi (cercopis), bitkilere zarar veren bocekler


 Bunun gibi tukuruge benzeyen salyalari bitkilerin uzerinde mutlaka gormussunuzdur. Bende zaman zaman bahcede gorurdum ancak bunun bir bocek tarafindan yapildigini anlamam bayagi bir zaman aldi.


 Normalde bir, iki tane gorurdum. Bu sene birdenbire salyalar cogaldi. Bocegin diskisiymis ne zarar verebilirki deyip kendi haline biraktim. Ancak bu sene son derece kurak geciyor ve yagmur yagmiyor. Bu salyalar cogaldi ve bitkilerin buyumesini durdurup sekil bozukluklarina yol acti. Bunun uzerine arastirdim sanildigi kadar masum degiliz hicbirimiz:)

Tesadufen Normandiya'da koruma altina alinan batakligi gezerken bu bocegin fotografini cekmistik. O bir cercopis vulnerata kirmizi kopuk bocegi.

Latince adi Philaenus spumarius, Turkce'de salya yada kopuk bocegi, Fransizca Cercope yada Crachat de coucou, crachat de crapaud (kurbaga tukurugu), Ingilizce spittlebug yada froghopper diye biliniyor. Cercopidea ailesine ait bir suru renkli turu var. Bitkinin ozsuyunu emerek gerekli besinleri aliyor kalanini diskisiyla etrafina kopuk halinde birakiyor. Bu kopuk larvalari sicak ve nemli tutup dis etkenlerden koruyor. Tadi aci oldugundan diger boceklerin larvalari yemesini engelliyor. Bir disi 10 ila 50 arasi yumurta birakiyor. Yetiskin haline almalari 1 ila 3 ay arasi suruyor. Yumurtalar kisi yapragin icinde olmeden gecirebiliyor. O kopuklerin icinde larvalar var, ben her kopukte iki larva buldum. Normal sartlarda yagan yagmurlarla akip gidiyor ve bitkiler icin tehlike olusturmuyor. Tahminim yagmur yagmayinca larvalar bitkilerde kaldi ve bu cogalma sonucu bazi bitkiler olme noktasina geldi. 


Bitkinin ozsuyunu emdiginden bitkinin olmesine yol acabilecegini gbi actigi deliklerden giren virus ve bakterilerde bitkiyi hastaliklara acik hale getiriyor.  Allttaki fotoda yapragin sekil bozuklugu net olarak gorulebilir. Tazyikli su sikma imkaniniz var sa boyle kurtulmaniz mumkun. Biz yagmur suyunu depolayip sulamada kullandigimizdan diger ekolojik mucadele yontemini denedik. Eldivenimi takip birer birer kopukleri aldim ve cikan larvalari da yok ettim. Bu sevimli boceklerin sonunun boyle olmasini istemezdim ancak basedilebilme limitini gecmek uzereydiler. 20 tane kopuk temizledim her birinde iki larva 40 bocek en az 10'ar tane yumurtlasalar 400 bocekle is cigrindan cikacakti. Biolojik cesitliligin korunmasi icin bahcedeki bocek ve yabani bitkilere mudahaleyi sevmesemde bazen mecbur oluyorum ancak her zaman ekolojik yontemler kullanilmasi gerektigini siddetle savunuyorum.

kopugun icinden cikan larvalar

genc filizlerin aci sonu!



Yetiskin kopuk bocegi,  fotograf wikipedia
Kaynaklar;
1-Larousse du jardin Bio; Nature et progress
2-Wikipedia
3-Biodiversity Heritage Library

9 Mayıs 2011 Pazartesi

Monet'nin muhtesem bahcesi

erysimum bowles mauve

 Empresyonism'in babasi Claude Monet'nin ilham kaynagi,  kendi elleriyle yarattigi muhtesem bahcesini nihayet ziyaret edebildim. Renklerin ve ciceklerin zenginligi, basdondurucu kokular yabani ciceklerler digerlerinin uyumu nefes kesici guzellikte  bir bahce. Bir ressamin bahcesi boyle olmali yari yabani, yari ehli rengarenk. Evinin mutfagida kocamandi, bahcesinden hasat ettiklerini comertce arkadaslariyla paylasmayi, buyuk sofralari severmis. Dogal kir bahcesi gorunumunde insan eliyle yapilmis simdiye kadar gordugum en guzel bahce ve sanat eseri tanimlamasini bin kere hakediyor. Hicbir zaman ingiliz bahcelerini sevemedim ben, hersey kontrol altinda, tam kare bahceler. Araya yabani karismis doganin vahsi ellerine yer verilmis bahceleri sevdim. Bahce insan eliyle gerceklestirilen bir tablo ancak fazla kontrol etmemek lazim. Neyse ki yillardir yabani otlara karsi son derece zararli ilaclarla verilen mucadeleden buyuk olcude vazgecilmesi, ekolojik tarimin gelismesi, biyolojik cesitliligin yok olmasi ve bunun hayatimiza mal olacaginin anlasilmasiyla yabaniler bir nebze olsun nefes aldi.  Bu bahce modasina da yansidi artik kir gorunumlu, surdurelebilir bitkilerle yapilan bahceler moda! Fransa'da tum belediyeler surdurulebilir yol bitkileri dikiyor. Doga bir kenarda kiskis guluyordur herhalde onun bildigini insanoglu yeni ksefediyor. Nerdeyse butun cektigim fotograflari paylasmak ancak iki blogla mumkun olabildi, daha fazla fotograf ve bilgi icin blogumu ziyaret edebilirsiniz. Buyrun beraber gezelim.

http://en.wikipedia.org/wiki/Agastache

Monet'nin bahcesi dedik susenler harkulade





Pembe cicekli akasya

monnaie du Pape , papanin parasi





persicaria bistorta

ancolie

Mor salkim



Bu Kapadokya Bolgesine ait bir tur burada gormek beni sasirtti, latince adi bir yerlerde bulmam lazim

Buyuk cicekli turnagagasi


Yuksuk otu/ digitale zehirlidir dikkat


tradescantia

Papatya agaci