Murver agaci/ sambucus nigra

Bu gorkemli baktikca icinizi acan cicekler Murver agaci'na ait. Ben bazi bloglarda surubu, receli hatta ciceklerinin kizartmasinin yapildigini gordum ama kendisini tanimiyordum. Yukaridaki fotograf arka bahce, orasi yabanilere emanet ayrica benim bitki laboratuarim. Bu agac murver agaciymis. Emin olmak icin bir sezon bekledim siyah mor arasi yemislerini gorunce emin oldum. Mor yemislerinde recel bu baharda da ciceklerinden surup yaptim. Surupta cicekleri gibi tatli bal kokulu. Dunya yok olacaksa yanima alacagim ucuncu bitki hem cicekleri hem meyvesi yeniyor:) ve sayisiz faydasi var.

 Turkce adi yorelere gore degisiyor. Tijen Inaltong'un kitabina gore Melesir, Mindirac, Patlak, Yalangoz, Kara murver, Mindar agaci, Patlangac, Patlanuc yada sisni dendigini ogreniyoruz. Fransizca adi Sureau, ingilizce Elderberry isimleriyle biliniyor. Cicekleri semsiye kurulu halinde dizili. 5 adet beyaz tac yapragi ile 5 adet sari petalden olusan minik cicekleri var. Yapraklari ovalarsaniz cok kotu kokuyor ancak cicekleri bal ve ihlamur arasi kendine ozgu cok hos bir kokuya sahip.Govdesi gri, acik yesil ve catlaklidir.  Boyu 2  ila 7 metre arasidir nadir olarak 10 mye cikabilir. Bu bilgiler onemli cunku ayni aileden Sambucus Ebulus   ile karistirilmasi kolaydir ki meyveleri bulanti ve kusmaya yol acar. 

 Avrupa ve Asya'nin dogal bitki ortusunde yer alir. Antik caglardan beri sifali bitki olarak kullanilmistir. Yunanli Hipokrate ve Galien'in favori bitkisidir. Cicek ve meyveleri uzun sure Avrupa'da icecek olarak tuketilmistir. Ilkbaharda cokca icilmesi onerilir ve bedeni temizledigine inanilir. Iceriginde cyanidine vardir. Flavonoid'ler ve C ile A vitamini acisindan zengindir. Fenolik asit, tanen icerir. Dieuritik ve laksatiftir. Yapraklari hemeroid ve yaniklarda kullanilir. Cicekleri terlemeye yol actigindan ozellikle grip, nezle, romatizma ve kronik bronsitte onerilir. Meyveleri romatizma ve odemlere karsi kuallanilir. Bazi kitaplarda Isa'nin asildigi agac olarak gosteriliyor ama ben Erguvan diye biliyorum neyse bu ozelligi pek sevimli degil ustunde durmayalim.

Kolaylikla celik ile cogalir. Kirda karsimiza siklikla cikar ve fauna icin vazgecilmez oneme sahiptir. Kocaman yapraklari ve delikli dallari ile ile bir cok kusa, bocege, ariya ev sahipligi yapar. Ciceklerini her turlu ari, sinek ve kelebekler ziyaret etmeyi sever. Sonbaharda meyveleri kuslar icin besin kaynagidir. Ozellikle kara tavuk, kizil gerdan didiklemeyi pek sever ise de 60 cesit kusun sevdigi meyveler grubundadir. Dogadan toplayacaginiz zaman kuslarin rizkini birakmayi unutmayiniz. Ekolojik tarimda kompostun curume hizini arttirmada kullanilir. Yapraklarindan yapilan karisim mildou ve bitki bitlerine karsi kullanilir ayrica her turlu kemirgeni ( fare, sican, tarla faresi vs) uzaklastirma ozelligi vardir. Bitki ozu yapmak icin  1 kg yapragi birkac gun 10 lt suda bekletin ve daha sonra bitkileri, topragi bu karisimla sulayin. Ciceklerini rahatlikla yiyebilirsiniz ancak yapraklari ve ham yesil meyveleri de zehirlidir. Olgunlasmis meyveleri cig yenirse kusmaya yol acar ancak pisirince bu etki kaybolur. Ciceklerinden de meyvelerinden de surup, recel, tart hatta kek yapabilirsiniz. Avrupa'da ahududu yada cilek yerine gidalara hem tadi hem rengi icin katiliyor. Meyve dolgulu biskuvi yada meyve sularinin etiketlerine bakarsaniz bizim kadim murveri goreceksiniz.Ciceklerini krep icin hazirlanan hamura batirip kizartip pudra sekeri ile yiyebilirsiniz.  harika surubu ve romantik sirkesi icin Rustic, Kedili mufaklar, benim blogum, Ekmekci Kiz'i I ve II tiklayabilirsiniz.

Kaynaklar: 1-Tijen Inaltong, Meyve Agacindan Hikayeler
2-L'herbier Toxique, Bernard Bertrand

3-http://www.univers-nature.com/dossiers/sureau-noir.html