13 Haziran 2011 Pazartesi

Doğanın güzellerinden: Kapari

Bu fotoğrafı Bozcaada'da çekmiştim. Bu güzel tomurcuğu gördüğüme mutlu olduğum bir anda. Ayvalık'ta, Çıralı'da, Kaş'ta... Daha nice yerde karşıma çıkan kapari bitkisi oldum olası sevindirmiştir beni. Önceki yıllarda toplayıp turşusunu hazırladığım bile olmuştu ya son yıllarda böyle bir şansım olamadı, ne yazık ki. Belki yine bir gün...
*
Aşağıdaki satırlar Mutfaktaki Yaban'dan (YKY, 2011, Yeni Basım). Belki kapari ile aranızı yapar, çöpünüzü çatar diye:
"Akdeniz ikliminin baskın olduğu her yerde yetişebilirim. Sıcak iklimlerin, kireçli toprakların bitkisiyim. Özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde yol kenarlarında karşınıza çıkarım. Yaşadığım sürece (birden çok yıl yaşarım) hem yukarı, hem aşağıya doğru büyür, köklerimi derinlere doğru uzatırım.
Mutfaktaki yerimden dem vuracağım elbet ya, önce size başka şeyler anlatmak istiyorum. Yaz aylarında yeşil kalan, kuraklığa dayanıklı ve kolay gelişebilen bir bitki olduğum için benden farklı şekillerde yararlanmak isteyebilirsiniz. Orman yangınlarına karşı emniyet şeritleri oluşturmak için, kıraç ve kurak yerlerde de gelişebildiğim ve çok yıllık olduğum için özellikle eğimli arazilerdeki erozyon kontrolünde kullanılabilirim. Toprak konusunda seçici olmadığım ve kuraklığa dayanıklı olduğum için ekonomik olarak kullanıma ve değerlendirilmeye uygunum.
Sadece ekonomik değil, tıbbi açıdan da çok değerliyim. Tomurcuklarım, meyvem ve kökümün kabuğundan idrar söktürücü ve kuvvet verici olarak (çay şeklinde) yararlanılır. Tomurcuklarım besin zenginidir. Protein, şeker, kalsiyum, fosfor ve demir içeririm. Özellikle işlenmemiş ürünlerimin besin düzeyinin daha yüksek olduğunu söylemeliyim. Ayrıca antimikrobiyal, iştah açıcı, afrodizyak ve cildi canlandırıcı özelliklerim var.
Kendine has keskin tadımla salatalarda, makarna, pizza ve yumurtalı yemeklerde, et ve balık pişirirken, özellikle domates ve baklagillerin bulunduğu salata ve yemeklerde kullanılabilirim. Belki en bilinen tariflerimden biri Fransa’nın Provence bölgesine has siyah zeytin ezmesi “tapenade”. Çekirdeksiz siyah zeytin, kapari, ançuez ve zeytinyağının fesleğen ve sarımsakla buluştuğu bu güzel ezme akşamüzerleri içilecek bir kadeh buz gibi beyaz şarabın yanında, kızarmış ekmek dilimlerine sürülerek veya güzel bir makarna sosu olarak değerlendirilebilir. Aynı şekilde İtalyanlar da “salsa verde” dedikleri, kapari, ançuez, limon suyu veya sirke ve maydanozla hazırlanan ve herhangi bir yemeği (makarna dahil) lezzetlendirebilecek bir sos hazırlıyorlar. “Napoliten” adıyla bilinen pizzanın malzemeleri arasında (domuz eti, domates, kekik, peynir ve ançuezle birlikte) ve “Siciliana” denen pizzada (siyah zeytin ve peynirle birlikte) yer alıyor olmam İtalyanların bana verdiği önemi göstermez mi?"
Hem belki siz de kapariyi kullandığınız alanları paylaşmak istersiniz bu sitenin sevgili okurlarıyla.
(Bir özür: Sitenin yazarları arasında sayılmakla birlikte aylardır görevimi yapamadığım için çok özür dilerim. Baştan "fasulyeden" diye katılmıştım ya, fasulye kadar bile faydam olamadı. Sevgili Beste'ye kaldı bütün işler. Gerçi o pek çok güzel yazı paylaştı sizinle. Ellerine sağlık Beste!)

5 yorum:

Adsız dedi ki...

Ne diyecegimi bilemedim buzuldum kaldim koseye, bu yogun gunlerinde yazabildigim icin biz sana tesekkur ederiz. Yasamimi aydinlatan kadinlardan birinin ismiyle benim ismimin ayni cumlede gecmesi bile heyecan verici:)
Kapari'yi ben Didim'de gormustum yillar once koye gelen sanirim ingiliz'di hayretle dagda bayirda yetistigini gorunce koylulere gelir kapisi acilmisti ihrac etmeye baslamislardi. Yumurta dolmasi ve salatalarda cok seviyorum bu kadar faydasi oldugunu bilmiyordum.beste

Yasemin dedi ki...

Yari Sicilyali kayinpederimden ogrendigim gibi guneste kurutulmus domatesleri hazirlarken kullaniyorum kapariyi ben. Bolca tuzda/sirkede tutularak hazirlanmis kapari (yikanip fazla tuzundan arindirilmis), koca demet maydanozla birlikte ince ince kiyilir. Kapakli cam (plastik de olur ama cam kabin gorunusu daha hos) bir kabin icine bir sira guneste kurutulmus domates dizilir, ustune kapari/maydanoz karisimi konur bolca, sizma zeytinyagi gezdirilir. Domates, kapari/maydanoz, yag seklinde tum malzeme bitene kadar siralanir kapta. Herseyin ustunu kapatacak kadar zeytinyagiyla islem bitirilir. Kapak kapanip serince bir yerde (buzdolabi olmasin, zeytinyagi donabilir) birkac gun bekletildikten sonra yemeye hazir olur domatesler. Eger maydanoz/kapari karisimi fazlaca artarsa bir kavanozda ustunu ortecek kadar zeytinyagiyla kapatip kaldirin. Bunu salatalarinizda ya da buharda pismis baliklarinizin ustunde kullanabilirsiniz.

Pinar dedi ki...

Kapariyi ben de cok severim! Burada yol kenarlarinda var. Arazimize getirmeye calisiyoruz ama pek kolay degilmis cogaltmak diye duyduk. Bu arada koklerinin 25-30 kadar derinlere gittigini de duymustum.

Yasemin, tarifi bu yaz mutlaka deneyecegim. Tam benlik!

Yasemin dedi ki...

Pinar tarifimi begendigine cok sevindim. Bugun bende bahsettigim fazla kapari/maydanoz karisimindan vardi. Bir tepsiye firin kagidi koyup ustune kilciksiz levrek filetolarini dizdim. Yagli karisimi bir guzel uzerlerine yaydim. Birkac damla da limon siktim baliklara. En uste de bol bol galeta unu. Onceden 200 derecede isitilmis firinda yarim saat. Enfes oluyor. Ben kaparinin tuzuna guvenerek eklemedim, isteyen yerken ekledi. Tavsiye ederim ;-)

Adsız dedi ki...

Kapari yok burada ama acaba latin cicegi tomurcuklariyla yapsam nasil olur? Bayildim tarifine Yasemin kayinpederden kimbilir daha baska neler ogrenebiliriz? Konustur sen onu bolca:)))cok tesekkurler-Beste