14 Mart 2011 Pazartesi

Yalanci nergis, Zerrin / Narcissus pseudonarcissus

Bahari rengi kesinlikle sari , etrafimizda gunesin isiltilari gelene kadar bize yasama sevinci veren sari cicekliler. Sari demisken yalanci nergislerden mutlaka bahsetmeliyim.



Nergisgiller ailesi hatiri sayilir bir aile, sayisiz turleriyle her an her yerde karsimiza cikiyorlar. Narcissus Pseudonarcissus bir Akdeniz Bolgesi cicegi ve dogada gruplar halinde karsiniza cikmasi sizi sasirtmasin o bir yabani bir. 4, 5 yada6  canak yapragi ile trompet gibi burnu var. Cicek tozlarini yagmurdan korumak icin ve mutevazilginden boynu bukuk her zaman. Dikkar icine tombul bambul arilari rahatlikla sigiyor koklamaya calisirken burnunuzu kaptirmayin. Karizmasinin kurbani olarak bugun koruma altina alinmis ciceklerden.  


Turkce yalanci nergis, Fransizca jonquille, Ingilizce wild daffodil yada lent lily, Almanca gelbe narzisse. Nergiz ailesi ile Yalanci nergiz ailesini birdirinden ayirmak istiyorsaniz ciceklerine bakin. Tek ve buyuk cicekli olan Yalanci nergis, sapin ucunda minicik bir suru cicek var ise gercek nergis'tir. Mart ayinda acan bu cicek gruplar halinde genellikle golge ve her turlu toprakta yetisebilir. Fransa'da adina bir suru festival duzenleniyor.


Suyuna yansimasinda kendini gorup asik olan Nergiz,ceza olarak cicege donusturulmus ve bu yuzden basi hep egik bir su birikintisinde yansimasini gormeye calisiyor.

Nergis gibi yalanci nergis aileside zehirli. Bir gun Amerika'da, bunlar arkadasimin bahcesinden geliyor gurmet sogani diye ince saplardan bir demet verdiler bana. Hemen guzel bir salata yapip ustune gurmet soganlarla susledim. 4 Kisiydik en cok ben yedim ve yarim saat icinde hepsini cikardim. Arkadas arandi ve gercek ortaya cikti, nergis yapraklari imis onlar siklikla pirasa yada soganla karistirilip zehirlenmelere yol acarmis yalniz degilmisim nihayetinde. Sogani, yapraklari, cicekleri zehirli bu arkadasin. hatta hastalarin odasina ciceklerini bile koymayin diyorlar. Cicekler toplandiktan sonra saplarinin cikardigi ozu yikayip oyle vazoya koymak lazimmis. Bu oz diger ciceklerin solmasina yol aciyormus. Bir tek ingilizler ciceklerini seker ve tart yapiminda kullaniyormus genellikle az miktarda oldugunda on kisilik bir masada cogu sindirbilse bile hassas bunyelerin kusmasina yol aciyormus. Aslinda bu ozelliginden dolayi yani kazara yeseniz bile hemen kusmaya yol acacagindan hastanelik vakalar yok. Alzhemir ve ciger hastaliklarinda kullanildigina dair bilgiler var. 


Folklorik hikayelerde guzel altin renginden dolayi kirlara atilmis peri tozlarina benzetenler var.   Tek kizi bir lejyoner Romali'ya asik olarak evi terk eden Galya'li ihtiyar druid Altin Orak, uzuntuden olunce yakilarak tozlari kirlara serpiliyor ve baharda yalanci nergislere donusuyormus.

14 yorum:

Leylak Dalı dedi ki...

Bu sarı nergisi ben fulya olarak bilirdim, fulya başka bir çiçek mi?
Sevgili Beste, iyi ki varsın, neler öğreniyoruz sayende.
Isınmaya başlayan Ankara'dan kocaman sevgiler...

beste dedi ki...

Sevgili Leylak dali, sizin mevsimde gelmek uzere leylak tomurcuk salkimlarim 2 cm ye ulastilar:) Narcissus jonquilla'ya Fulya denildigini buldum, biraz daha kucuk cicekli ve bir saptan 3/5 tane cicek cikiyor biraz nergisle yalanci nergis arasi gibi latince adi Narcissus jonquilla imis. Sizde iyiki varsiniz yorumlariniz olmasa hele bu blog yasaklarinda bu kadar mutlu olamazdim:) sevgiler

hindiba dedi ki...

Yine bizden önde gidiyorsunuz :) Bizdekiler henüz sondan ikinci fotograftaki gibi. Acilmalari icin en az 4-5 gün vardir sanirim. Cigdemler, kardelenlerse tam hiz gidiyor :)

pelinpembesi dedi ki...

sevgili Beste,bunların koruma altına alındığını yeni öğrendim.bahçemde buna benzer yapraklar çıktı ama daha çiçeği yok.merak ediyorum bende..

beste dedi ki...

Golf stream etkisi burasi daha yumusak iklim olarak. Bayagi oldu ama acali en az 10 gun cicekleri cok dayanikli hala aciklar sanirim hava biraz daha isininca kaybolacaklar, heleboruslar nerdeyse kirmiziya dondu. kardelen cicekleri kayboldu, duvarda sebboylar acmisti, yaz mujdecileri,erik agaclari dantel gibi susluyor her yeri manolyam acti acacak, kamelylarim acti bahce ozeti budur, yabanilerden hindiba, yagliboya cicekleri, ballibabalar, cuhalar boy gosterdi. Bugun bir suru tohum ektim aytakvimine gore yarin sabah 6'da trenle Caen.

Çileksuyu Sibel dedi ki...

Beste,cok seviyorum ben nergisi,yalancisini,gercegini..icim aciliyor baktikca,baharda evde olmazsa,eksiklik oluyor sanki evde..bizim buralar nasil dolu dolu bir gorse,3 kucuk demeti £1..kucuk fiyata,buyuk mutluluk.
NOT:diger blogdaki yazini da cok begendim ben,bizde surekli haberlerde,biligiler veriliyor,hergun dualarimdalar,ama duadan fazlasini da yapabilmeliyiz en yakin zamanda...sevgiler.

Müge dedi ki...

Çok güzel ve bilgilendirici bir post olmuş Besteciğim. Istanbul'da çingeneler bu çiçeği demet demet satıyorlar yanılmıyorsam fakat zehirli olduğunu bilmiyordum.

Meyvelitepe dedi ki...

Beste, bizimkiler de ilk partiyi açmış, oysa bir kaç yüz metre aşağıdakiler çoktan açıp geçtiler.
Çok severim bu çiçeği, sanırım sarı renge çok bayılmasam da çiçekte en çok içimi açan renk nedense hep sarı oluyor. Ama biz bunlara "Zerrin", çok çiçekli, küçük olanlara da "nergis" diyoruz. Zerrin, nergis konusu kafamı karıştırmıştır oldum olası, eskiden "ayn-ı sefa"yı nergis sanıyordum:)

beste dedi ki...

Fulya zlti beyaz yaprakli ortasi sari minik ve birden cicekli ture deniyor, birde katmerli yine minik ve cok cicekli harika kokulu nergiz var. Dediginiz kafama yatti bu buyuk ciceklilere zerrin deniyor sanirim. Ben tubiktak'in kitabinda yalanci nergis olarak gordum turkcesini birde latince adinin ceviriside yalanci nergis olunca bu adi uygun gormustum. Zerrin'i ekliyorum o zaman.

Adsız dedi ki...

Selamlar Harika bir blog..Paylastiginiz icin cok tesekkurler
Bir cicegin latince ismini bulmada yardimizi rica edecektim ben.Cingenelerin sattigi kucuk sari cicekli kisin sattiklari harika kokulu cicegin turkce ve ozellikle latince adini biliyormusunuz acaba..ben ingilterede yasiyorum ,bahceme dikmek icin satin almak istiyorum ama buradaki satis yerleri taniyamadi benim tarifimden :-(
Tesekkurler
Nurel Gallantry

Berceste dedi ki...

@Nurel - Burada http://www.daffodils-bulbs.com/daffodils/ nergisleri siniflandirmislar. Senin istediginin bu http://www.daffodils-bulbs.com/daffodils/4_-_double_daffodils/white_cheerfulness/index.html ya da bu http://www.daffodils-bulbs.com/daffodils/4_-_double_daffodils/sir_winston_churchill/index.html oldugunu dusunuyorum. Yakinindaki bir gardening center'a Kasim ayi civarinda sorabilirsin. Ilkbahar soganlari o siralarda cikiyor cunku. Ayrica bir de 50'lik, 100'luk karisik nergis sogani satilir o zamanlarda. Onlardan aldiginda, ne cikacak diye beklemek ve cikan surprizleri gormek de guzel oluyor, bir donem Ingiltere'de yasamis ve onlardan ekmis birisi olarak oneririm :)

beste dedi ki...

Sevgili Nurel-Zevkle paylasiyorum begenmenize sevindim. Komsu sayiliriz Mans'in karsi kiyisi:) Biraz daha tanimlayabilirmisin? Aklima gelen fulyalar http://fr.wikipedia.org/wiki/Freesia ve gercek nergis'ler (http://garova.blogspot.com/2009/01/nergis-iei.html) latincesi narcissus odorus hatirladigim harika kokulu cingenelerin sattigi sari cicekler acaba bunlardan biri mi kastettigin? Bende Fransa'da o kokulu nergislerden bulamadim eger oysa!bulursak bulan bulamayna bir tane hediye etsin derim:) sevgiler

Adsız dedi ki...

Tesekkurler Ozur dilerim hemen cevaplayamadim ..Komsu olmamiza cok sevindimm, Birgun kahve icmeye beklerim...:-))
birkac gun icin K.Kibrisa gitmistim short city break :-))
Sanirim buldum aradigim cevabi ..sizinle paylasmak istedim.en yakin zamanda bu isimler uzerinde buradaki bir uzmanla gorusecegim burada yardima ihtiyacim olacak..zira ozel olarak getirtecekler...direkt seradan
Buldugum web sayfasinda verilen bilgiler asagida ..
Belki ilginizi ceker diye tr de bu soganlari satisi yana biri de var..pria nickname olan biri.....en asagidaki link bu bilgileri aldigim yer..18 sayfa..:-)) okumak istersen eger ve harika nergis resimleri..
Narcissus tazetta Erlicheer veya Double Daffodil Erlicheer diye bilinen tür.

Nergizlerin içinde koku bakımından en üstte yer alır ve çok gösterişlidir.

http://www.kvbwholesale.com/store/daffodils/13078

http://www.flowerbulbsinc.co.uk/daff...Erlicheer.html

http://www.bluestoneperennials.com/b...ml?id=nMdZArsr

http://www.agaclar.net/forum/showthread.php?t=3930&page=18

Sevgiler
Nurel

beste dedi ki...

Cingene Nergis'i Karaburun nergisi kokusu burnumdaaaa:) Baktim sayfalara bazilari acilmadi ma agaclarnet'ten acildi. Bende arastirayim ayrintili Fransa'da ozel soganli cicek koleksiyonculari ve yetistiricileri var kesin vardir. Ben sadece bitki marketlerde arayip bulamamistim. Hayirli ugurlu olsun guzel kokulu nergisleriniz gelismelerden haberdar edin hatta burada yayinlariz? Sevgiler