 |
| Malva Neglecta Kucuk Ebegumeci alt ve ust fotolar |
Etrafa dağılan tohumlarıyla her sene ekilmemiş arazileri, yol kenarlarını bazen bahçelerimizi susler buyuk ebegumeci(malva slyvestris). Yaklasik 100 civarinda kuzeni vardır. En yakın kuzenleri lavatera arborea (la mauve royale), alcea rosea (rose trémière gulhatmi), althaea officinalis (guimave) ve bu yazıya ilham olan Berceste'nin hibiskusu olup bamya, pamuk ile de akrabadır. Canlı pembe üzerine mor çizgili çiçekleri ile diğer ebegümeci cinslerinden ayrılır. Küçük ebegümeci Malva neglecta’nin çiçekleri beyaz uçuk pembe arasıdır. Ikiz kardeşler kadar birbirine benzemelerine rağmen Malva alcea kalkerli, Malva moschata silisli toprakları sever oysa disardan bakinca tek farklari birinin çiçekleri diğerine gore daha büyük olmasidir. Ikisini birbirinden ayırt etmek için uzmanlar çiçeğin içindeki minik balkabağina benzeyen içe bakarlar.
 |
| lavatera arborea Mauve royale |
 |
| Sol sag fotolar Gulhatmi (Rose trémière )Alcea rosea |
*Antik caglarda ebegumeci ilac olarak oldugu kadar mutfakta sebze olarak siklikla kullanilmistir. Romali'lar korpe yapraklarini salatalarda kullanmislardir. Pitagora gore bu bitki tutkuyu azaltir, karnimizi ve ruhumuzu ozgurlestirir. Pline’l’ancine’e gore duzenli kullanimi bagisiklik sitemini guclendirir. Yunanli doktor Dioscoride’e gore bagirsak, safra kesesi, bocek sokmalari, yaniklara ve kesiklere karsi ebegumeci ilactir. Ronensans’a kadar saltanatini surdurmustur. Modern tip ebegumecinin yararlarini kanitlamistir. Icerdigi salyamsi madde sakinlestirici ve yumusaticidir. Bu nedenle ebegumeci koku bebeklerin dis cikarma donemlerinde kemirmeleri icin ellerine verilir. Zengin potasyum icerigiyle bobreklere yardimcidir. A,B,C ve E vitaminlei ile flavonoidlerden acisindan da zengindir bu yuzden antienflamatur, anti viral, ve anti alerjiktir. Icerigindeki anthocynine mavi renk vericidir ve antioksidan olup yaslamanya karsi kullanilir. Vazgecilmez bir sebzeyken sofralarimizdan kaybolmasini jelatinimsi maddesi yuzunden, ayni bamya gibi salya birakmasindan olmali.
Bugun bitki caylarina karistirilarak kullanilir. Turkiye’de bazi yorelerde kucuk ve buyuk ebegumecinin yemegi yapilir yenir. Hangi yemeklerde kullanildigina iliskin daha fazla bilgi icin Tijen Inaltong Mutfaktaki Yaban'a basvurmaniz onerilir. Ayrica hemeopati'de kullanilir. Benim onunla ilk tanismam Antalya’da gerceklesti. Universite birinci sinifta hemen uclu kiz grubumuzu olusturmustuk. Ikimiz Istanbul’lu ucuncumuz Antalya’li idi. Subat tatilinde evine geri dondu ucuncu. Biz kaldik Istanbul’da, ne yapalim Guney’e gidelim dedik. Atladik otobuse ver elini Antalya, gardan sehir merkezine minibusle gittik. O zaman cep telefonu filan yok sokak kulubesinden ucuncu arkadasi aradik, sen bize ne zaman istersen gel demistin hala teklif gecerli mi diye? Kizcagiz tabi nerden tahmin etsin gelin tabi dedi. Iyi o zaman biz Antalya merkezdeyiz gel bizi al dedik. Sessizlik oldu mu telefonda hatirlamiyorum cok guzel bir hafta gecirdik. Anne ve babasi iyi ve kibar insanlarmis bizi kapi disari etmediler. Geceleri Tanita Tikaram dinleyip sabahlara kadar konusurduk. Annesi bir gun bize bol limonlu ebegumeci yemegi yapti ve ben bu tatil gibi o yemegi de hala unutamadim. Sonra gun oldu yillar gecti hayalimdeki bahceme kavustum. Bahcemde doganin bana armagani yabani bitkilerin adlarini bulmaya calisirken guzelim pembe ciceklinin ebegumeci oldugunu tahmin bile edemezdim. Kendiliginden yetisen bu guzel cicek icin kuslara yada tohumlari topraga getirmis olan ruzgara tesekkurler. Cicekleri hala acmaya devam edip ruhumu oksarken ayrica yapraklarindan dolma saracagim gunu dusluyorum simdilik.
 |
| Buyuk ebegumeci Malva Sylvestris fotolari |
 |
| Latince adi: Malva Sylvestris Fransızca adı : La grande mauve, fausse guimauve, here à fromage, malva, mauve sauvage Ingilizce adı :Common mallow, high mallow Almanca adı: Grobe Kasepappel Ailesi : Malvaceae Ebegumecigiller Ciceklenme donemi : Mayis, agustos arasi Cok gzeul bir buyuk ebegumeci cizimi icin burayi tiklayin.Tesekkurler Meyvelitepe |
Ikiz kardeslerin fotograflari asagida ;
 |
| Malva Mochata ve Alcea alt ve ustteki fotolar |
15 yorum:
Cocukken kücük ebegümecinin senin "minik balkabaklari" diye tarif ettigin kismini oyun olsun diye yerdik. Meyve mi , tohum kapsülü mü emin olamadim. Bugünlerde akrabasi hatmi (Althaea officinalis) ile öksürügümü dindirmeye calisiyorum. Ikiz kardeslere ise burada hep rastliyorum :)
Hatmi fotografi var mi sende? yazida bahsetmeme ragmen ekleyemedim onu.Acikcasi cok zorlandim bu yazdia Turkce adlarini bulamadim mesela.Minik balkabagi ic'in bir Turkce adi olmali ben bir turlu tanimlayamadim, cicek kesitini cizip adlarini tanimlasak Ayca'nin yardimiyla iyi olacak, yoksa boyle gak guk bir turlu ifade edemiyorum hatta Turkce'yi unutuyormuyum diye endiseleniyorum. Ne guzel cocuklugunda yeri olmasi...
Biz de Evren gibi "küçük balkabağı" kısmını oyunlarımızda patates niyetine kullanır yerdik. Sonradan hep bir faydası olup olmadığını merak edip durmuşumdur. O kısım tohum mudur acaba?
Bu yazılarda en çok akrabalıklar dikkatimi çekiyor, gözümün önüne yaprakları gelince hatmi, ebegümeci, bamya, nasıl farketmedim diye hayıflanıyorum:)
Teşekkürler Beste, eline sağlık.
Bu linkte bir çizim var, merak edenler için:
http://pharm1.pharmazie.uni-greifswald.de/allgemei/koehler/koeh-222.jpg
http://plants.usda.gov/java/profile?symbol=MASY
Aaaa hep yol kenarlarında gördüğümüz ebegümecinin meğer ne çok faydası varmış...Salatası da bol limonlu, zeytinyeğlı güzel olabilir bence...Önemli olan doğru ebegümecini seçmek..ama öyle güzel bilgiler vermişsiniz ki hani; halk pazarlarında, marketler var olsa da kendimde sanki doğrusunu ayırt edebilirim, toplayabilirim hissine kapıldım bir an:)
Bu güzel paylaşım için teşekkür ederim...
sevgilerimle...
Meyvelitepe-Bu konuyu cozmek lazim o minik balkabagi tohuma donusuyordur tahminim. Verdiginiz cicim cok hos yaziya ekledim bitkilerin botanik cizimlerine zaten bayiliyorum, tesekkurler.
Esmir-merhabalar, merak etmeyin karistirsaniz bile zararli bir turu yok. Bir sekilde hayatimizda yer etmis bir bitki, cocuklugumuzda farkinda olmadan karsilastigimiz, hemen taniyacaginiza bahse girerim:)Marketlerde satildigini bilmiyordum sadece yerel pazarlarda bulunur zannederdim ne guzel yayginlasmasi. Ben tesekkur ederim, sevgiler...
yine sahane.. yine sahane..
Minik balkabagi hic gozume carpmamis benim iyi mi :((( Boreklere ispanak gibi ic hazirlayip koyuyor bir komsumuz. Tadi biraz buruk, biraz tuhaf kokulu geliyor bana. Ama sifa deyip yiyorum :) Eline saglik yazi icin... Hatmi fotografi lazimsa, fotobank emrinize amadedir :)
Ben de çok seviyorum ebegümeci çiçeklerini. Ne kadar zarifler değil mi? (Beste, Mutfaktaki Yaban'daki ebegümeci öyküsünü okumuş muydun? Bak şimdi düşündüğümde gözlerim doldu yine!)
Beste hatmi fotografi yok maalesef, cayi var sadece :) Ama meyankökü ile bir araya gelince kuru öksürük nöbetine birebir, tavsiye ederim. Bu arada kücük ebegümecinin "balkabaklari" tahmin ettigim gibi hem meyvesi imis, hem de tohumlarini tasiyormus bitkinin. Tahminen zamanla iyice kuruyup kendiliginden aciliyor ve etrafa saciyor tohumlari.
ebegümecini toplayanları çok gördüm yemeği yapılıyormuş ama daha tatmak kısmet olmadı.
Bu arada yaptığınız yorumda haklısınız, gerçekten insanlığa bakmak en önemli olanı, zaten insan olanın yapabileceği, yapmaya çalışabileceği veya yapamayacağı şeyler bellidir.
harikasiniz..ne kadar verimli bir sayfa olmus boyle,bayildim ben..ellerinize,zamaninaza saglik,tesekkurler...ebegumecinin yemegini hep cok merak ettim ben ve hala yemedim:(
Berceste-Neyse bir hatmi yazisi yazarsin artik oraya kullaniriz fotograflari:)
Tijen-okumazmiyim benim favori kitaplarim arasinda "insanlar dogaya bakmayi bilmiyor ondan sasiriyor" demis nine ne kadar hakli. gercekten anneanneniz miydi ?
Evren-Nezle ve beraberinde uc misli buyumus kafaya ne iyi geliyor? tohumlar turuncu oluyor ama benim soyledigim cicegin icindeki turuncu ic idi ayni seymi tam anlayamadim:)
OKA-Mavi tutku-Bir dahaki sefere katilin toplayanlara alin tarifi afiyetle pisirip yiyin bize de selam edin:) Ikinci kismi tam anlayamadim nezleden herhalde:)
Cileksuyu Sibel-Cok tesekkurler bir dolasin etrafi bakalim gozunuze carpar belki:)
Doğru tek yazı ile hepsini bitirmeyelim değil mi Beste :)
Çileksuyuuuuuummmmm hoş geldin, sefa geldin. Bak aşağıda sizin oraların bir güzeli var ;)
Ebegümecine bizim burada "gaba otu" diyoruz :) Yemeğini http://garova.blogspot.com/2009/01/gaba-ebegmeci-otu-ve-kavurmas.html linkindeki gibi yapıyoruz. Ve ben çok seviyorum.
Malva Sylvestris'e bayıldım! Annem ebegümeciyi her bahar mutlaka bulup buluşturup pişirir; sarmasını da çok severek yeriz. Ne güzel bir yazı olmış. Ellerinize- emeğinize sağlık Beste! Meyvelitepe'nin verdiği linkteki çizimler de rüya gibi! Teşekkürler.
Yorum Gönder